İstanbul’da düzenlenen TRT World Forum 2023’te “Bölünmüş/ Birleşmiş Milletler: Etkin Çok Taraflılık İçin Çalışmak” başlıklı açık oturum gerçekleştirildi.
“Birlikte Gelişmek: Sorumluluklar, Eylemler ve Çözümler” temasıyla Hilton İstanbul Bomonti Hotel & Conference Center’da bu yıl 7’ncisi düzenlenen “TRT World Forum 2023” kapsamında “Bölünmüş/Birleşmiş Milletler: Etkin Çok Taraflılık İçin Çalışmak” başlıklı açık oturum düzenlendi.
İmran Garda’nın moderatörlüğünde gerçekleştirilen oturuma eski Ürdün Başbakanı Awn Khasawneh, BM Kalkınma Koordinasyon Ofisi Avrupa ve Orta Asya Bölgesel Direktörü Gwi-Yeop Son, BM Eski Genel Sekreter Yardımcısı ve BM Irak İnsani Yardım Koordinatörü Hans von Sponeck ve eski Meksika Dışişleri Bakanı Jorge Castaneda konuşmacı olarak katıldı.
Eski Ürdün Başbakanı Khasawneh, Birleşmiş Milletlerin (BM), Güvenlik Konseyi (BMGK) gibi ana organlarının işlerini “etkili bir şekilde yapamadığını” ifade etti.
Khasawneh, BM’nin ana politik organlarının “iyi iş yaptığını kimsenin inkar etmeyeceğini” fakat Filistinlilerin bu organlar tarafından “adil muamele” görmediğini kaydetti.
BM’de “reform yapılmasına” değinen Khasawneh, “Uluslararası toplum usanmış durumda, buna şüphe yok. ve hiçbir reform konuşmasının başarılı olması muhtemel değil. Bunu diyorum ve umarım yanılıyorumdur.” dedi.
“Bence şu an BM’de reform yapmak için birçok çaba var”
BM Kalkınma Koordinasyon Ofisi Avrupa ve Orta Asya Bölgesel Direktörü Son, BM’nin “çağın gereksinimlerini karşılamadığını” belirterek, dünyanın şu anki haline göre reforma ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Son, “Bence şu an BM’de reform yapmak için birçok çaba var ve BMGK ve Genel Kurul dahil olmak üzere spesifik teklifler var.” dedi.
BM personelinin büyük işler yaptığını kaydeden Son, “Hepimiz ne olduğunu biliyoruz ve birçok masum kurbanın hayatını ve yaşam şartlarını kurtarmanın aciliyeti var.” dedi.
İnsani yardım alanlarında çalışanların “korunması” gerektiğine dikkati çeken Son, BM’nin “kararlar ne olursa olsun kişilerin zulüm çekmesini azaltmak için çalışmaya devam edeceğini” ifade etti.
Son, “dünyadaki değişimi” baz alarak BMGK’nin “daha kapsayıcı ve daha çeşitlendirilmiş üyelerinin olması, veto gücünün incelenmesi” gibi konuların BM’de görüşüleceği mesajını da verdi.
“BM, değişime ayak uydurmadı”
BM Eski Genel Sekreter Yardımcısı ve BM Irak İnsani Yardım Koordinatörü von Sponeck, BM’nin “yıllar süren gelişimi kapsamında Batı merkezli bir kurum haline geldiğini” söyledi.
Batı Avrupa ve Kuzey Amerika merkezli BM organlarına değinen von Sponeck, “BM’nin ilerlediği yönde etkisi olan önemli 5 üyeden 3’ü, Batı’dan geliyor.” dedi.
Von Sponeck, “Batı istese de istemese de dünya hızlı bir şekilde batılılaşmadan arınıyor.” ifadesini kullandı.
BMGK’ye değinen von Sponeck, “BM, (dünyada) değişime ayak uydurmadı. Dünya farklı görünüyor.” ifadeleriyle, BM’de “dengeli temsilciliğin sağlanması” konusunda reform yapılması gerektiğini vurguladı.
“Çok kusuru var fakat o (BM) olmasa ne yapardık?”
Eski Meksika Dışişleri Bakanı Castaneda, sözlerine “BM olmasaydı onu icat etmek zorunda kalırdık.” ifadesini alıntılayarak başladı.
BM üye ülkelerinden bazılarının diğer üyeler kadar “etkisi olmadığını” ifade eden Castaneda, BM’nin İnsan Hakları Konseyi gibi organlarının “iş yaptığını” belirterek, “(BM) Mükemmel olmaktan uzak. Çok kusuru var fakat o olmasa ne yapardık? Olmamasını tercih mi ederdik?” dedi.
Castaneda, BM’de “reform” konusuna ilişkin “karamsar” düşündüğünü de dile getirerek, “Beş kalıcı üyenin kendilerine daha az güç verdikleri ya da diğerlerine güç verdikleri bir kural değişikliğine onay verecekleri bir durumu düşünemiyorum. Bunun, makul bir zamanda gerçekleşeceğini düşünmüyorum.” diye konuştu.
